“Önümüzdeki 5 sene içinde Facebook kullanıcılarının, bizi bir sosyal medya şirketi olarak değil, bir Metaverse şirketi olarak göreceğini düşünüyorum.” Facebook CEO’su Mark Zuckerberg. Temmuz 2021
Facebook CEO’su bu açıklamayı yapana kadar, dijital evren, avatarlar gibi kavramlar sadece PC oyunu meraklılarının ilgi alanıydı. Facebook’un adını Meta olarak değiştiren Zuckerberg, böylece teknolojiyle çok yakın olmayan kesimlerin bile gündelik hayatına Meta, Metaverse kavramlarını getirdi. Her ne kadar 1984 yılında yayınlanan bilim kurgu kitaplarında konsept olarak Metaverse’ten bahsedilmiş olsa da, aslında başlarda hepimize oldukça yabancı olan bir kavramdı. Şimdilerde ise hem firmaların, hem de kamunun gündeminde yerini almış durumda.
Peki neydi Meta, ya da Metaverse?
Metaverse (Evren ötesi), birçok insanın kendi sanal temsilleri yani avatarları ile birbirleriyle ve dijital nesnelerle etkileşime girebildiği bir ağ. Sürekli açık olan sanal ortamlardan oluşuyor. Sanal Gerçeklik gözlükleri, aparatları ve yazılımları ile içine girilebilen, sanki o dünyanın içindeymişiz duygusu veren bir siber mekan.
Amaç, 2 boyutlu internette barınan veya hayatlarımızda olup da dijitalleştirilebilecek olan her şeyi, 3 boyuta çevirip, dijital bir evrene aktarmak.
Metaverse’te sanal kimliğiniz olan avatarınızı istediğiniz şekilde oluşturabilirsiniz. Onunla gerçek hayatta yaptığınız hatta yapamadığınız bir çok şeyi yapabilir, üstelik para bile kazanabilirsiniz. Bu sanal evrende çalışabilir, eğitim alabilir, alışveriş ve spor yapabilir, oyun oynayabilir, sinema izleyebilir, çeşitli etkinliklere katılarak sosyalleşebilirsiniz.
Normal koşullarda ev, arsa, tekne alamayacağınız bir yerden ev, tekne alabilirsiniz. Ünlülerle komşu olabilirsiniz, istediğiniz arsa üzerine evinizi inşa edebilirsiniz.
Yepyeni bir yaşam ve sosyalleşme alanı
Kısacası, insan yapımı dijital bir evren inşa ediliyor. Yepyeni bir online etkileşim, yaşam ve sosyalleşme alanı olan dijital bir evren.
İşte etkileşim, yaşam ve sosyalleşme dediğinizde konunun potansiyeli ve geleceği de gözler önüne serilebiliyor. Çünkü öncelikle pazarlamacıların dikkati çekiliyor bu evrene. Ardından yatırımlar bu alana akmaya başlıyor ve Metaverse kendi profesyonellerini yaratmaya başlıyor. Üstelik Metaverse’ün, yakın gelecekte endüstrileri, ekonomileri, toplumları, günlük yaşamı temelden ve yeniden yapılandırabilecek teknolojilerden biri olması bekleniyor.
Yapılan analizlere bakılırsa, özellikle turizm, eğitim, eğlence ve hatta sağlık sektörü Metaverse üzerinden ciddi bir potansiyel yakalayacak.
Kent plancıları olarak bizi yakından ilgilendiren inşaat ve gayrimenkul sektörü açısından konuya baktığımızda, arsa satışları ile başlayan sürecin, sanal konut satışları ile devam ettiğini görüyoruz. İstatistiklere göre, Türkiye’de bu işe ilgi büyük, şimdiden 20 binden fazla parsel satıldı, sanal arsa satan platformlar yükselişte. Dünyada 2022 ve 2023 yıllarında 10 milyon sanal gayrimenkulün satılması mümkün. Türkiye de sanal inşaat konusunda ülkeler arasında üst sıralarda yer alıyor.
Metaverse inşaat ve gayrimenkulde neleri değiştirecek?
Öteki evrenin önemli bir unsuru olan 3D deneyim inşaat ve gayrimenkul sektöründe önemli değişimler getirecek gibi görünüyor.
Örneğin önümüzdeki dönemde maketlere gerek kalmayacak. Müşteriler inşaat projelerinin son halini, önceden hazırlanan tanıtımlarda üç boyutlu olarak gezebilecek. Firmalar bu deneyim alanını doğru kullanabilirlerse, interaktif showroom alanları oluşturarak satış süreçlerini geliştirebilecek.
Üretim aşamasında doğru malzemenin seçiminde de kolaylık sağlayacak. İnşaat malzemelerinin 3D tanıtımlarının yapılması, yeni malzeme tespit ve üretimine katkı sağlanması, malzeme kullanımında ortaya çıkabilecek sonuçların test edilmesi bu sanal evrenin avantajlarından biri olacak.
Mesafeler ortadan kalkacak. Projenize seyahat etmesine gerek kalmadan farklı ülkelerden yatırımcılar çekebileceksiniz.
Proje toplantıları üç boyutlu projenin son hali üzerinden hızlıca yapılabilecek Sektörde zamanı kısaltan, maliyeti azaltan, müşteri memnuniyetini artıran bir süreç önümüze çıkacak.
Üstelik bu teknoloji sanal emlak uzmanı, sanal risk yönetimi uzmanı ve sanal emlak danışmanlığı yöneticisi gibi meslek gruplarının doğmasına da neden olacak. Ancak sektörde bu gelişimden garip bir şekilde etkilenecek iki ayrı iş kolu olduğuna burada değinmek isterim: 1) Mimarlar 2) Kent plancıları…
Metamimarlar doğacak
Metaverse’teki mimari tasarım, fiziki yapılaşmadan farklı bir yaklaşım olduğu için mimarların çok geniş bir alanda, hiçbir kısıtlama olmaksızın ve sonsuz yaratıcılıkla mekânsal tasarım yapmaları gerekecek.
Geleneksel mimaride önemli olan barınma sağlamak ve günlük hayatımızı kolaylaştırmaktır. Ama sanal evrende mimarlar yalnızca form ve estetiğe odaklanacak. Deneyimlere dayalı ve hızlı gelişen bu evren, aynı zamanda çok değişken bir sistem.
Bu, çok fazla dijital tasarıma ihtiyaç olacağını, mimarlar açısından bunun da çok fazla iş anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Ama ironik bir şekilde geleneksel mimarlık tekniklerine ve donanıma ihtiyaç kalmayacak. Çünkü grafikerler, endüstriyel tasarımcılar meta evrende tasarım yapmaya başladılar bile. Yani gelişmiş dijital programlarla tasarım yapılabileceği için, bunu mimarlık eğitimi almamış başka tasarımcılar da yapabilecek durumda. Adeta metamimarlar ortaya çıkacak diyebiliriz. Okuduğumuz haberlere bakılırsa, şu anda Metaverse içinde sanal araziler üzerine mimari tasarımlar sipariş edilmeye başlanmış..
Kent plancıları için önemli soru!
Metamimarlar satışı yapılan sanal arazilerde projeler, evler, mekanlar yapıyor. Peki ya kentler kurulacak mı? İşte bu soru metaverse’in kent plancılarına ihtiyaç duyup duymayacağını belirleyecek soru olacak.
Zuckerberg, “Metaverse, Dünya’nın gerçek bir kopyası olmak zorunda değil, hayal dünyalarından veya sanatsal tasarımlardan oluşabilir” diyor. Bu cümleden yorumla, öteki evrende buradaki Beyoğlu’nun, Diyarbakır’ın, Malatya’nın aynısı kurulmak zorunda değil. Eğer bir kent ihtiyacı duyulacaksa o zaman Metaverse’de yeni bir anlayışla yeni kentlerin kurulması gerekecek. O zaman bu kentleri planlayacak uzmanlara ihtiyaç olacak. Meta evrenin kent plancıları da tıpkı mimarlarda olduğu gibi grafik tasarımcıları arasından mı çıkacak? Çok düşünülmesi gereken bir konu…
Fakat yine ironik bir şekilde belki de kentlere de ihtiyaç duyulmayacak. Çünkü zamansız ve sınırsız bir alan Metaverse. Bu sınırsızlık, şehirlerin, ülkelerin sınırlarının kalkması anlamına da geliyor bir yerde. Dolayısıyla başta sorduğumuzu sonda yine soralım: Öteki evrende kente ihtiyaç var mı?
Müberra Oflaz