Kırsal Alan

Köyler ve Kırsal Mahalleler kapsamında Kırsal Alan Nedir?

Ülkemizde “kırsal alan” denildiğinde akla gelen tanımlar üzerinden bir değerlendirme yapıldığında ilk akla gelen tanım mücavir alan dışındaki köyler olmakla birlikte mücavir alan içerisindeki köyler ve son yasal düzenlemeler sonucu ortaya çıkan “kırsal mahalleler” de aslında bu tanımı kapsamaktadır.

Kırsal alanlarda yapılacak her türlü işlem için yasal ve yönetsel düzenlemeler bulunmaktadır. Kırsal alanlarda yapılaşmayı yönlendiren en önemli yasal düzenleme “Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği” dir. Bu yönetmelik doğrultusunda Belediye mücavir alanındaki köylerde ve mücavir alanlar dışında kalan köylerde parsel ve yapılaşmaya ilişkin hükümler bulunmakta olup köy dokusu ve makroformu bu yönetmelik çerçevesinde oluşmaktadır.

İlgili yönetmeliklerin uygulanması aşamasında mücavir alanlardaki köyler ile mücavir alan dışındaki köyler arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Köy yerleşik alan sınırlarının belirlenme koşulları, yapı yükseklikleri, bir parselde birden fazla yapı yapılması gibi hususlar köyün belediye mücavir alanında bulunmasına ya da bulunmamasına göre farklılık göstermektedir. Bu durumda Kırsal alan nedir? Kırsal alan nereleri kapsar? Nerde başlar nerde biter? soruları gündeme gelmektedir. Mücavir alan içerisine alınan köylerde ilgili yönetmelikler doğrultusunda nispeten daha kentsel bir dokunun ortaya çıkacağı görülmektedir. Aslında bu kapsamda “mücavir alan” tanımının da yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılabilmektedir.

Büyükşehir Belediyelerinde ise mücavir alan tanımı olmayıp tüm köyler, kırsal mahalleler tanımı altında “mahalle”ye dönüşmektedir. Ancak şehir merkezine oldukça uzak durumdaki köyler de mahalle tanımına dahil edilmektedir. Bu durumda da kırsal-kentsel alan kavramında da belirsizlikler ortaya çıktığı görülebilmektedir.

Kırsal Alanlarda Planlama Çözümleri

Tüm bu yasal ve yönetsel süreçler doğrultusunda kırsalın tanımlanmasına ilişkin muğlaklık bulunmaktayken bu alanların planlanması süreçleri de benzer sorunları barındırmaktadır. Kırsal alanlara ilişkin yürüttüğümüz çalışmalarda bu sorunları yakından deneyimlemiş olup, kırsal alanların kendine özgü fiziksel, ekonomik, sosyal dokusu ile belirli bir yapısal özellik taşıdığını gözlemlemekteyiz. Bu sorunların çözümüne yönelik en akılcı çözüm, kırsal alanların mevcut durumlarının analiz edilerek bütünleşik olarak yeni bir planlama yaklaşımı ile ele alınması doğrultusunda birbirleriyle ve kent merkezleriyle olan ilişkilerinin değerlendirilerek kırsal gelişim politikasının oluşturulmasıdır.

GÜLSEN NUR DUYAR
PLAN VE PROJE MÜDÜRÜ