Kentsel akupunktur, kentin sorunlu noktalarına küçük müdahaleler yaparak, büyük etkiler yaratmayı hedefleyen bir tasarım uygulaması olarak karşımıza çıkıyor¹. Kentsel akupunktur, kentsel yenilenmeyi yerel düzeyde teşvik eder ve kamusal alandaki müdahalelerin dönüştürücü bir etki yaratabilmesi için büyük ölçekli ve yüksek bütçeli olması gerekmediği fikrine destek verir¹. Geleneksel Çin tıbbı pratiğinden esinlenerek, şehrin alanlarını canlandıran ve kentsel planlama stratejilerini pekiştiren hassas müdahaleler yoluyla sosyal ve kentsel sorunların iyileştirilmesinde alternatif bir yol sunar².
Kentsel Akupunktur uygulamaları ilk kez, şehirlerde yaşayan nüfusun artışlarına ve buna bağlı olarak ortaya çıkan kentsel sorunlara çözüm bulma arayışıyla Brezilyalı mimar ve şehir plancısı Jaime Lerner’in Curtitiba belediye başkanı olarak görev yaptığı dönemde ortaya atılıyor. Şehrin ulaşım, çevre, kültür ve sosyal sorunlarını çözmek için birçok kentsel akupunktur projesi gerçekleştirmiştir. Bunlardan bazıları; hızlı otobüs sistemi, yeşil kuşak, sokak çocukları için atölyeler, çöp değişim programı ve sokak sanatları festivalidir¹.
Kentsel akupunkturun etkilerini, hem fiziksel hem de sosyal açıdan değerlendirmek mümkün. Fiziksel açıdan, kentsel akupunktur, atıl veya ihmal edilmiş alanların yeniden canlandırılmasına, kamusal mekânların niteliğinin artırılmasına, yeşil alanların çoğaltılmasına ve ulaşım olanaklarının iyileştirilmesine katkı sağlıyor. Sosyal açıdan kentsel akupunktur, komşuluk ilişkilerini güçlendirip, sosyal uyumun ve toplumsal katılımın artmasına, hatta kamu güvenliğinin iyileşmesine kadar bir çok olumlu sonucu ortaya çıkarıyor.
Kentsel akupunktur uygulamalarının yüksek etki ve düşük maliyetli sonuçları karşısında sadece gelişmekte olan ülkelerde değil, gelişmiş ülkelerde de örneklerine rastlamak mümkün. Örneğin; New York’ta High Line Parkı, eski bir demiryolu hattının yeşil bir alana dönüştürülmesiyle oluşturulmuş bir kentsel akupunktur projesi olup³ bu proje sayesinde; şehrin manzarası değişmiş, bölgenin ekonomisi canlanmış, biyolojik çeşitlilik artmış ve insanların sosyalleşebileceği bir mekan yaratılmış oldu³. Benzer şekilde; Paris’te Petite Ceinture Parkı, Berlin’de Tempelhofer Feld Parkı ve Seul’de Cheonggyecheon Nehri gibi projeler de kentsel akupunktur uygulamalarından sadece bir kaçıdır⁴.
Kısacası, kentsel akupunktur uygulamasını, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan şehir yaşamını iyileştiren minör tasarım kararları olarak tanımlayabiliriz. Köşedeki bir sokağın yeniden düzenlenmesinden yeni ulaşım hatlarının düzenlenmesine kadar çeşitli ölçeklerde yapılabilen kentsel akupunktur projelerinin diğer kentsel tasarım uygulamalarından ayıran en önemli detay. az maliyetli ve küçük dokunuşlarla kentsel ölçekte etkilerini gözlemleyebiliyor olmanızdır.
Kaynak:
(1) Kentsel Sorunlara Çözüm; Kentsel Akupunktur. https://www.ekoyapidergisi.org/kentsel-sorunlara-cozum-kentsel-akupunktur.
(2) SAĞLIKLI KENTLER İÇİN ATIL KAMUSAL MEKANLARI DÖNÜŞTÜRMEK: KENTSEL …. https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstream/11452/22571/1/Bahareh_JOOSHANI.pdf.
(3) 90 Kamusal Alanda Akupunktur | SALT. https://saltonline.org/tr/164/90-kamusal-alanda-akupunktur.
(4) ‘KENTSEL AKUPUNKTUR’ YEŞİL TASARIM ARACILIĞI İLE KENTSEL YENİLEME. https://www.academia.edu/41571458/_KENTSEL_AKUPUNKTUR_YE%C5%9E%C4%B0L_TASARIM_ARACILI%C4%9EI_%C4%B0LE_KENTSEL_YEN%C4%B0LEME.